آشنایی با کتاب “مدل سازی سیستم های پویای اقتصادی”

 مدل سازی سیستم های پویای اقتصادی

امروزه اقتصاد در جهان واقعی به پدیده ای بسیارپیچیده، پویا و با عدم قطعیت های فراوان تبدیل شده است  و بدین سبب ابزار های سنتی، و مبتنی بر قطعیت ها ،توانایی تحلیل مسائل اقتصادی را از دست داده اند. بازارها پایه ای ترین مفهوم اقتصاد در سطح خرد هستند.عرضه و تقاضا،که بازار را شکل میدهند ، معمولاً توابعی از قیمت تلقی می ­شوند. حذف متغیر های دیگر، در فرایند تحلیل بازار، برای ساده سازی و امکان یادگیری گام به گام پیچیدگی های بازار اقتصادی است ؛ اگرچه همواره تأکید می­شود عوامل مهم دیگری نیز وجود دارند که در بررسی هر بازار باید آن ها را در نظر داشت ، ولی معمولاً در فرایند آموزش به عوامل دیگر کمتر پرداخته می­شود و در نتیجه، با سوگیری ذهنی نقش آن ها عموماً فراموش می­شود. اما در جهان   واقعی، نه فقط اثر بخشی عوامل دیگر فراموش نمی­شود، بلکه ممکن است در مواردی آن عوامل مهم ترو پایدارتر از قیمت رفتارها را در بازار متأثر کنند. علاوه بر این، برای ساده سازی،حجم بزرگی از تحلیل های اقتصادی با نوعی نگاه ایستای مقایسه ای صورت می پذیرد که در آن شرایط دو نقطه تعادلی بازار باهم مقایسه می­شوند، ولی به چگونگی رسیدن به آن تعادل کمتر توجه می شود. اما، در جهان واقعی با تواتر شوک های گوناگون در یک بازار اقتصادی، بسیاری از معاملات اقتصادی در فضای میان دو نقطه تعادل رخ می­دهند و حتی شاید هنگامی که بازار های اقتصادی عملاً در حال تعدیل میان دو نقطه تعادل هستند، تعاملات اقتصادی بیش از ایامی باشند که بازار در شرایط تعادل است. بنابراین، در برخی موارد، چگونگی معامله­گری یا سیاست گذاری برای مدیریت پویایی های میان دونقطه تعادل مهم تر از ویژگی های خود نقطه تعادل  می­شود.در واقع فاصله واقعیت با  جریان غالب آموزش علم اقتصاد و همچنین تحلیل و طراحی سیاست های اقتصادی در حال افزایش است و روش برخورد با این گونه مسائل به تحول نیاز دارد. این نیاز سبب شده است علم اقتصاد مدرن از سخت چسبیدن به آن سه گانه مقدس “عقلایی بودن و خود خواهی و تعادل” در حال فاصله گرفتن باشد.

روش پویایی شناسی سیستم ها یکی از روش های مناسب برای برخورد با پدیده های پیچیده جهان امروز است که نویسندگان کتاب بر پایه آن برخی از مسائل اقتصادی را بررسی کرده اند و به خوبی توانسته اند به کارگیری آن را با سطحی منطقی برای آموزش نشان دهند. این روش بالقوه توانایی در نظر گرفتن ابعاد گوناگون یک مسئله و پویایی­ها و بازخوردهای آن را در گذر زمان دارد. مطالعه این کتاب به ویژه به دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری رشته اقتصاد توصیه می شود، که به روش های متعارف و تحلیلی حل مباحث اقتصادی آشنایی دارند. کتاب نباید فقط به شکل روخوانی مطالعه شود، بلکه مدل های هر فصل،که نشانی دسترسی به آنها در مقدمه کتاب آمده است ، باید در فضای نرم افزاری اجرا شوند. اجرای پی­درپی مدل های سیستمی هر فصل در سناریو ها و مفروضات متفاوت و مشاهده نتایج شبیه سازی هر سناریو بسیار ضروری است. با این شبیه سازی ها در واقع می توان با دامنه­ای از رفتارهای گوناگون یک سیستم اقتصادی آشنا شد. هم چنین ، با این روش می توان اثر آن عوامل فراموش شده دیگر در رفتار سیستم را دوباره به مدار توجه باز گرداند. مطالعه این کتاب و منابع آموزشی مشابه می­تواند، در کنار آنچه در مسیر جریان عمومی علم اقتصاد تدریس می­شود، توان تحلیلی دانشجویان را به مراتب ارتقاء دهد وبه آنان برای مواجهه با پیچیدگی­ های جهان واقعی اقتصاد، کمک شایانی بنماید.

این کتاب نوشته ماتیاس روث و بروس هانن با ترجمه علی اکبر عرب مازار و رسام مشرفی توسط انتشارات دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است.